Podatek nieuregulowany w terminie płatności stanowi zaległość podatkową. Konsekwencją jej powstania jest obowiązek uiszczenia odsetek za zwłokę. Odsetki za zwłokę nalicza się - w zależności od okoliczności powstania i ujawnienia zaległości podatkowej - według stawki podstawowej, obniżonej lub podwyższonej.
Punktem wyjścia dla ustalenia stawek odsetkowych jest stopa lombardowa. Podstawowa stawka odsetek podatkowych jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o NBP, i 2% - ale nie może być niższa niż 8%. Obniżona stawka odsetek za zwłokę od zaległości podatkowych stanowi 50% stawki podstawowej, a podwyższona stawka to 150% stawki podstawowej. Stawki odsetek za zwłokę ulegają obniżeniu lub podwyższeniu w stopniu odpowiadającym obniżeniu lub podwyższeniu podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, począwszy od dnia, w którym stopa ta uległa zmianie. Precyzuje to art. 56c Ordynacji podatkowej.
Odsetek za zwłokę nie nalicza się:
1) za okres zabezpieczenia, od zabezpieczonej kwoty zobowiązania, jeżeli objęte zabezpieczeniem środki pieniężne, w tym kwoty uzyskane ze sprzedaży objętych zabezpieczeniem rzeczy lub praw, zostały zaliczone na poczet zaległości podatkowych,
2) za okres od dnia następnego po upływie 14 dni od dnia otrzymania odwołania przez organ I instancji do dnia otrzymania odwołania przez organ odwoławczy,
3) za okres od dnia następnego po upływie terminu rozpatrzenia odwołania (o którym mowa w art. 139 § 3 Ordynacji podatkowej) do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego, jeżeli decyzja organu odwoławczego nie została wydana w terminie,
4) w przypadku zawieszenia postępowania z urzędu - od dnia wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania do dnia doręczenia postanowienia o jego podjęciu,
5) jeżeli wysokość odsetek nie przekraczałaby trzykrotności wartości opłaty pobieranej przez operatora wyznaczonego w rozumieniu Prawa pocztowego (tj. Poczty Polskiej S.A.) za traktowanie przesyłki listowej jako przesyłki poleconej,
6) za okres od dnia wszczęcia postępowania podatkowego do dnia doręczenia decyzji organu I instancji, jeżeli decyzja nie została doręczona w terminie 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania,
7) za okres od dnia następnego po upływie dwóch lat od dnia złożenia deklaracji, od zaległości związanych z popełnionymi w deklaracji błędami rachunkowymi lub oczywistymi omyłkami, jeżeli w tym okresie nie zostały one ujawnione przez organ podatkowy,
8) za okres od dnia złożenia wniosku o wydanie decyzji określającej warunki cofnięcia skutków unikania opodatkowania do dnia cofnięcia skutków unikania opodatkowania zgodnie z art. 119zfk § 1 lub § 2 Ordynacji podatkowej, od zaległości podatkowych związanych z osiągnięciem korzyści podatkowej,
9) w zakresie przewidzianym w odrębnych ustawach.