Obniżki i promocje według nowych wytycznych

Zmiany w zakresie informowania o obniżkach cen towarów i usług wymusiła na polskim ustawodawcy dyrektywa unijna, tzw. dyrektywa Omnibus. W związku z tym z dniem 1 stycznia br. wprowadzono wymóg jasnego informowania o najniższej cenie danego towaru lub usługi w ostatnich 30 dniach przed wprowadzeniem obniżki. Ma to zapobiec tzw. pozorowanym promocjom.

Najniższa cena sprzed 30 dni

W każdym przypadku informowania o obniżeniu ceny towaru lub usługi - obok informacji o obniżonej cenie - uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Jeżeli dany towar lub dana usługa są oferowane do sprzedaży w okresie krótszym niż 30 dni, obok informacji o obniżonej cenie uwidacznia się również informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi, która obowiązywała w okresie od dnia rozpoczęcia oferowania tego towaru lub tej usługi do sprzedaży do dnia wprowadzenia obniżki. Tak wynika ze znowelizowanego art. 4 ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług (Dz. U. z 2023 r. poz. 168). Programy lojalnościowe, takie jak karty rabatowe lub kupony uprawniające konsumenta do zniżki cenowej, są wyłączone z obowiązku informowania o najniższej cenie w okresie 30 dni poprzedzających obniżkę. Muszą jednak odnosić się do faktycznie spersonalizowanych obniżek cen (np. z okazji urodzin). Jeśli jednak możliwość tańszego zakupu dotyczy ogółu lub części klientów danej firmy, to konieczne jest podawanie najniższej ceny z 30 dni poprzedzających obniżkę. Przykładowo konsument wchodzi na stronę internetową sprzedawcy i widzi dostępną dla wszystkich informację, że po wpisaniu danego kodu cena będzie obniżona - w tej sytuacji sprzedawca musi zapewnić, aby »wcześniejsza« cena wszystkich towarów objętych obniżką była najniższą publicznie dostępną ceną w ciągu ostatnich 30 dni przed wprowadzeniem obniżki.

Przykłady nieprawidłowo zaprezentowanych cen wg UOKiK

Kontrole UOKiK i Inspekcji Handlowej

UOKiK sprawdza obecnie strony internetowe przedsiębiorców działających w sektorze e-commerce w różnych branżach, jak: odzież, kosmetyki, obuwie, sprzęt sportowy, elektroniczny, platformy internetowe. Do tych podmiotów zostały skierowane prośby o zajęcie stanowiska co do poprawności wdrożenia przepisów dotyczących najniższej ceny. Niezależnie od działań wobec branży e-commerce rozpoczęły się kontrole Inspekcji Handlowej w sklepach stacjonarnych.

Zmiany w informowaniu o cenach promocyjnych widać na każdym kroku - w sklepach stacjonarnych, internetowych, reklamach telewizyjnych i radiowych. Przy czym przedsiębiorcy z nowymi przepisami radzą sobie różnie. Często cenie sprzed ostatnich 30 dni nadają własne nazwy, jak np. "cena Omnibus" czy cena referencyjna, które mogą wprowadzać w błąd.

Na stronie www.uokik.gov.pl UOKiK informuje o prowadzonych i planowanych kontrolach w zakresie realizacji nowych obowiązków. Wskazuje również, w jaki sposób prawidłowo oznaczać towary i usługi cenami. Jak informuje UOKiK: "Sprzedawca powinien prezentować najniższą cenę z okresu 30 dni przed wprowadzeniem obniżki w sposób czytelny i niebudzący wątpliwości konsumenta. Najniższa cena może być przekreślona (o ile jest nadal czytelna). Przedsiębiorca powinien wskazywać przy cenie eksponowanej jako cena odniesienia, że jest to najniższa cena z ostatnich 30 dni przed obniżką". UOKiK za nieprawidłową uznaje praktykę prezentowania tego komunikatu dopiero po rozwinięciu odsyłacza czy dużo mniejszą czcionką niż obniżona cena, przy użyciu nieczytelnego koloru lub niskiego kontrastu. Zwraca też uwagę, iż informacja o najniższej cenie powinna być prezentowana w bezpośrednim sąsiedztwie aktualnej ceny. Jeśli przedsiębiorca obniża cenę częściej niż raz na 30 dni, może dodatkowo poinformować konsumenta o poprzednich cenach.

UOKiK stwierdza, że: "Jeśli sprzedawca informuje o obniżce ceny, zawsze powinien odnosić się do najniższej ceny z 30 dni przed ogłoszeniem promocji, niezależnie od tego, czy jest to obniżka procentowa czy kwotowa". Przykładowo, jeżeli hasło brzmi "50% taniej", a najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni poprzedzających informację o obniżce dni wynosiła 100 zł, to sprzedawca będzie musiał przedstawić 100 zł jako cenę odniesienia, od której oblicza się 50% obniżkę, mimo że ostatnia cena sprzedaży towaru była inna.

Zastrzeżenia Prezesa Urzędu wzbudziły m.in.:

• podawanie aktualnej ceny sprzedaży i ceny przekreślonej bez zamieszczenia informacji, czym jest cena przekreślona (patrz: Przykłady nieprawidłowo...),
• podawanie aktualnej ceny sprzedaży i ceny przekreślonej, przy czym komunikat wyjaśniający, że cena przekreślona jest najniższą ceną towaru, która obowiązywała w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki, jest dostępny dopiero po rozwinięciu,
• posługiwanie się przy prezentowaniu obniżek (ceny przekreślonej) innymi wartościami referencyjnymi z pominięciem najniższej ceny z 30 dni przed obniżką,
• obliczanie wielkości obniżki (np. 20%, 150 zł) w odniesieniu do ostatniej lub standardowej ceny towaru, a nie najniższej ceny z ostatnich 30 dni,
• posługiwanie się sformułowaniami innymi niż "najniższa cena towaru w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki", czyli np. "cena referencyjna", "poprzednia/ostatnia najniższa cena", "cena z 30 dni przed promocją".

Obliczanie wielkości obniżki w odniesieniu do ostatniej lub standardowej ceny towaru, a nie najniższej ceny z ostatnich 30 dni.